Bị phế Âm hoàng hậu (Hán Hòa Đế)

Cũng trong năm Vĩnh Nguyên thứ 8, cháu nội của Khai quốc công thần Đặng VũĐặng Tuy tiến cung, phong Quý nhân. Từ khi Đặng Quý nhân xuất hiện, Âm hậu càng bị Hán Hòa Đế chán ghét do thói ghen tuông mù quáng. Trong khi Hán Hòa Đế đang hiếm muộn, Đặng Quý nhân luôn tạo điều kiện cho Hòa Đế ân ái với các phi tần khác thì Âm hoàng hậu lại ngăn cản, bắt Hòa Đế xa lánh cung phi. Đặng Quý nhân từ đó ngày càng nổi tiếng hiền đức ở trong cung.

Năm Vĩnh Nguyên thứ 13 (101), Hán Hòa Đế lâm bệnh, ở trong Chương Đức cung, có ban lệnh: "Không ai được vào nếu không được gọi". Âm hậu thấy Hòa Đế bệnh nặng, bèn nói với mọi người rằng sau này Hòa Đế chết, mình được đắc chí trả thù Đặng Quý nhân. Có cung nữ thương Đặng Quý nhân bèn đi báo, Đặng Quý nhân ca thán: "Ta dụng tâm đối đãi Hoàng hậu, không những không được lòng cảm thương của người, lại bị xem là tội đồ. Ta tuy thân phận đàn bà, nhưng cũng xin như Chu Công thỉnh mệnh giúp bệnh Chu Vũ vương; Việt Cơ tự sát vì Sở Chiêu vương. Như thế, trên có thể báo đáp thiên ân của Hoàng đế, dưới có thể bảo toàn gia tộc họ Đặng tránh họa diệt môn, tránh cho bản thân ta bị biến thành Nhân trư nhục nhã"[4].

Năm Vĩnh Nguyên thứ 14 (102), có người tố cáo Âm hậu bí mật nhờ bà ngoại là Đặng Chu (鄧朱) nuôi độc trùng để hại Đặng Quý nhân. Hán Hòa Đế tức giận, lệnh cho Trung thường thị Trương Thận (張慎) và Thượng thư Trần Bao (陳褒) thẩm vấn Đặng Chu cùng những người có liên can. Hai người con của Đặng Chu tên là Phụng (奉), Nghi (毅) cùng em trai của Âm hậu là Âm Dật và Âm Phụ bị tra khảo. Phụng, Nghi và Âm Phụ bị chết trong ngục[5]. Hán Hòa Đế cho rằng Âm hậu thất đức, bèn sai Tư đồ Lỗ Cung (魯恭) đến Trường Thu cung bảo sách và thu ấn Hoàng hậu, rồi ra chỉ đày bà vào Đồng cung (桐宮) - nơi giam giữ tội nhân.

Năm đó, tháng 6, ngày Tân Mão, ra chỉ phế truất Hoàng hậu Âm thị, Ngô Phòng hầu Âm Cương tự sát[6]; Âm Dật, Âm Xưởng cùng nhà ngoại của Âm hậu đều bị bãi chức, phải di dời đến nơi khác[7]. Năm Vĩnh Nguyên thứ 15 (103), uất ức về việc bị phế, Âm thị qua đời, độ chừng 23 tuổi, được an táng ở Lâm Bình Đình bộ (臨平亭部)[8].

Vào năm Vĩnh Sơ thứ 4 (110), Đặng Thái hậu nắm quyền thiên hạ, ra chỉ những người trong nhà Âm hậu có thể quay về cố hương, trao trả lại tài sản cho họ hơn 500 vạn thạch[9].